Goederen geleverd, afnemer gaat failliet en uw factuur is niet betaald. Wat nu?

Wanneer u als verkoper (of leverancier) een eigendomsvoorbehoud heeft bedongen, dan blijft u eigenaar van de geleverde zaken tot het moment dat de afnemer de bijbehorende facturen heeft voldaan. Deze opschortende voorwaarde biedt voor u de zekerheid dat u wordt betaald, of dat u uw zaken terug kunt terugvorderen wanneer uw debiteur niet betaalt. U bent immers nog steeds eigenaar van de zaken. Met name na het uitspreken van het faillissement van uw afnemer biedt het eigendomsvoorbehoud voordelen: u heeft een feitelijke voorrang boven de concurrente schuldeisers. Concreet: u kunt uw eigen zaken terughalen. Hoe u dat doet, leest u in deze blog.

Hoe regelt u een eigendomsvoorbehoud?

1. Neem het eigendomsvoorbehoud schriftelijk op in de overeenkomst met de koper. Dit kan ook door het voorbehoud in uw algemene voorwaarden op te nemen, mits deze onderdeel uitmaken van de betreffende overeenkomst.
2. Wees alert op de formulering van een eigendomsvoorbehoud. Aan de hand daarvan wordt bepaald of deze beperkt of doorlopend is. Dit is van belang voor de vraag welke zaken onder het eigendomsvoorbehoud vallen. Bij een beperkte bepaling vallen alle zaken uit die specifieke overeenkomst eronder. Bij een doorlopende bepaling vallen alle zaken die geleverd worden in het kader van uw rechtsverhouding met uw afnemer eronder, dus ook eerder en later geleverde zaken.
3. Zorg dat uw zaken te onderscheiden zijn (identificeerbaar). Dit kan bijvoorbeeld door serienummers of stickers op uw zaken of de verpakking aan te brengen. Vervolgens dient u een document (pakbon) te bewaren waaruit blijkt dat de zaken voorzien zijn van bepaalde stickers of serienummers die uw eigendom zijn. Wanneer zaken niet (meer) te onderscheiden zijn, vervalt het eigendomsvoorbehoud. Er moet een duidelijke link zijn tussen de geleverde zaken en de onbetaalde factuur.

Voorbeelden eigendomsvoorbehoudbepaling

• Beperkt eigendomsvoorbehoud: “De zaken die naar aanleiding van deze overeenkomst geleverd worden, blijven in eigendom van [leverancier], totdat de wederpartij de verplichtingen die uit deze overeenkomst volgen volledig is nagekomen.”
• Doorlopend eigendomsvoorbehoud: “Alle zaken die in het kader van iedere overeenkomst tussen partijen worden geleverd, blijven in eigendom van [leverancier], totdat de wederpartij alle verplichtingen die uit alle overeenkomsten tussen partijen volgen is nagekomen.”

Uw rechtspositie

U blijft in principe eigenaar van de zaken totdat de afnemer betaald heeft. De afnemer wordt bij de levering eigenaar onder de opschortende voorwaarde van voldoening van de tegenprestatie, meestal betaling van de factuur. U kunt de opschortende voorwaarde niet herroepen. Door betaling van de factuur door de afnemer gaat de eigendom definitief over en vervalt het voorbehoud.

Let Op! Uw eigendom kan – ondanks het bedongen eigendomsvoorbehoud – vervallen:

• De afnemer heeft uw zaken aan een ander doorverkocht en geleverd. Degene aan wie is doorverkocht, wordt beschermd door de wet, tenzij deze derde niet te goeder trouw is en weet of had kunnen weten dat er op de zaken een eigendomsvoorbehoud rust.
• De zaken zijn bewerkt, vermengd of van vorm veranderd. Dit kan door vermenging bij vloeistoffen, waardoor een nieuwe vloeistof ontstaat. Of door bewerking/verwerking van uw zaken tot een nieuw product. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de levering van ruw metaal dat door de afnemer verwerkt wordt in een fiets.
• De zaken zijn niet meer identificeerbaar. U heeft een berg zand geleverd en een derde ook; het is niet vast te stellen wat uw zand is.

Hoe krijg ik mijn zaken terug?

Vermoedelijk ontvangt u als schuldeiser (er staat immers een factuur open) een brief waarin u daartoe wordt opgeroepen. U kunt uw eigendomsvoorbehoud vervolgens, zo spoedig mogelijk, melden bij de curator. De curator heeft de wettelijke plicht om het eigendomsvoorbehoud te onderzoeken en zal daarbij de bovengenoemde punten aflopen. De curator stelt vast of de zaken tot de boedel behoren of niet. Dat laatste is het geval als de gefailleerde, door het onbetaald laten van de factuur, nog geen eigenaar is geworden van de zaken.

Moet ik een boedelbijdrage betalen?

De curator erkent uw eigendomsvoorbehoud en u mag uw zaken ophalen. Vervolgens presenteert de curator u een factuur met de vermelding “boedelbijdrage”. U moet betalen om uw eigen zaken op te mogen halen. Mag de curator dat? Ja, dat volgt uit vaste jurisprudentie. De kosten die de curator moet maken om de zaken uit te leveren aan de betreffende schuldeiser, mogen niet gedragen worden door andere schuldeisers. De curator mag daarvoor redelijke kosten in rekening brengen. Het eerdergenoemde onderzoek naar uw eigendomsvoorbehoud mag niet berekend worden. Deze werkzaamheden vallen onder de wettelijke taak van de curator.

Afkoelingsperiode

De curator kan een afkoelingsperiode verzoeken in een faillissement, zodat de curator extra tijd heeft om onder andere de door leveranciers opgegeven eigendomsvoorbehouden te onderzoeken. In deze periode kunt u nog niet over uw zaken beschikken. Gedurende de afkoelingsperiode kan de curator de onderneming voortzetten in het belang van de boedel om projecten af te ronden en een mogelijke doorstart te onderzoeken. De kans bestaat dat uw zaken daarvoor worden verbruikt of doorverkocht, als gevolg waarvan uw eigendomsvoorbehoud kan vervallen. Het is gebruikelijk dat de curator een afspraak met u maakt over een vergoeding, waarover u meer kunt lezen in de blog over de Etam Retail Groep, waarin onder andere Pierre van Voorst als curator is aangesteld.

Vragen?

Heeft u vragen over het toepassen van eigendomsvoorbehoud of wilt u er een beroep op doen omdat uw afnemer failliet is? Bent u benieuwd of de door de curator in rekening gebrachte boedelbijdrage redelijk is? U vraagt zich af of u het eigendomsvoorbehoud en/of uw algemene voorwaarden daadwerkelijk correct toepast? Neem dan contact op met Maarten Brouwers.