Witwassen, fraude en financiering van terrorisme zijn ‘hot topics’. Elke dag zien we deze onderwerpen voorbijkomen in het nieuws of op social media. Ook zien we geregeld nieuwe initiatieven vanuit de (Europese) politiek om witwassen, fraude en financiering van terrorisme vroegtijdig te signaleren en te beperken.

Wet plan van aanpak witwassen

Op 21 oktober 2022 heeft minister Kaag het wetsvoorstel ‘Wet plan van aanpak witwassen’ ingediend.[1] Inmiddels heeft de Raad van State een overwegend positief adviesrapport uitgebracht en staat de behandeling in de Tweede Kamer voor de deur.

Alhoewel het wetsvoorstel nog in de kinderschoenen staat, is het verstandig om stil te staan bij de wijzigingen die het wetsvoorstel beoogt te implementeren in onze huidige antiwitwaswetgeving en wat de gevolgen zijn voor het bedrijfsleven.

Wat gaat er veranderen?

Het wetsvoorstel beoogt bestaande wetgeving zoals de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) te wijzigen. Eén van de voorgestelde maatregelen is het beperken van contante betalingen. Deze maatregel heeft gevolgen voor het bedrijfsleven.

Contantengrens verlaagd

Onder de huidige wetgeving moeten handelaren bij een transactie van € 10.000,00 of meer verplicht een cliëntenonderzoek verrichten. Onder het nieuwe wetsvoorstel komt deze regel te vervallen. In plaats daarvan komt er een algeheel verbod op contante betalingen voor goederen vanaf € 3.000,00.

Voor wie?

Het verbod is van toepassing op alle natuurlijke personen, rechtspersonen of vennootschappen die beroeps- of bedrijfsmatig handelen als koper of verkoper van goederen. Het verbod geldt expliciet niet voor consumenten onderling, maar wel bij transacties tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en consumenten. In de toekomst zult u dus bij beroeps-of bedrijfsmatig handelen contante betalingen vanaf  € 3.000,00 moeten weigeren of deze betalingen via de bank laten verlopen.

In én vanuit Nederland

De contantengrens van € 3.000,00 geldt enkel voor transacties in en vanuit Nederland. Dit betekent dat contante betalingen die in het buitenland worden verricht niet onder de nieuwe grens vallen. Wanneer u in het buitenland goederen koopt of verkoopt en daarbij contant betaalt of contant geld accepteert, vallen deze transacties niet onder de reikwijdte van de Wwft. Het is daarbij ook niet relevant of die contante transacties op een later moment in de eigen administratie worden opgenomen.

Toezicht

Formeel gezien houdt de minister van Financiën toezicht op de naleving van de nieuwe contantengrens door handelaren. In de praktijk zult u echter te maken krijgen met het Bureau Wwft-toezicht, dat onderdeel uitmaakt van de Belastingdienst. Het toezicht zal op een risicogeoriënteerde wijze plaatsvinden; door middel van ontvangen signalen, themagericht en/of op risico gebaseerde dataselectie.[2] Kortom: handelt u in goederen en worden betalingen contant verricht? Dan kan het zomaar zijn dat de Belastingdienst op de stoep staat.

Wat kunt u doen?

Huisregels en algemene voorwaarden

Allereerst is het natuurlijk van belang dat u contante betalingen boven een bedrag van € 3.000,00 niet aanneemt. Maar mag u zomaar contante bedragen weigeren? Immers, contant geld is een geldig betaalmiddel. Officieel is het antwoord ook “Nee, tenzij daar een gegronde reden voor is”.

In de praktijk kunt u dus toch contante betalingen weigeren of vragen aan de klant om het bedrag per bank te betalen. Weigert de klant dit? Dan kan dit een red flag zijn in het kader van fraude en witwassen.

De discussie aangaan met een klant is natuurlijk ongewenst en kan gevolgen hebben voor uw clientèle. U kunt discussies voorkomen door hierover te communiceren met klanten voorafgaand aan de koop of verkoop van goederen. Een belangrijk middel daarvoor zijn uw huisregels of algemene voorwaarden. Hierin kunt u opnemen dat contante betalingen van € 3.000,00 of hoger zullen worden geweigerd. Door klanten daarmee akkoord te laten gaan, kunt u bij het weigeren van een contante betaling altijd verwijzen naar de regels. U komt dus overeen dat bedragen boven de € 3.000,00 per bank (of pin) betaald moeten worden.

Voorkom “smurfen”

Het lijkt misschien voor de hand liggend om de contantengrens te omzeilen door contante betalingen te splitsen en te verdelen over meerdere betalingstermijnen. Het opbreken van transacties noemt men ook wel “smurfen”.

Onder het nieuwe verbod is dit echter niet mogelijk. Alle betalingen die voortkomen uit dezelfde transactie mogen samen niet de grens van € 3.000,00 overschrijden. Op straffe van een bezoek van de Belastingdienst met alle gevolgen van dien.

Administratie

Mocht u, ondanks het naleven van de regels, toch in het vizier van de Belastingdienst terecht zijn gekomen, dan is de kans groot dat de Belastingdienst uw administratie wil inzien. Een administratie die niet in orde is, kan dan aanleiding zijn voor diepgaander onderzoek naar uw bedrijfsactiviteiten

Neem actie

Het duurt weliswaar nog even voordat het nieuwe wetsvoorstel ingaat, maar u doet er verstandig aan om nu al stil te staan bij de gevolgen voor u en uw onderneming. Het aanpassen van algemene voorwaarden en huisregels en het hanteren van de contantengrens zijn eenvoudige taken, maar als u daar te laat mee bent kan dit ongewenste gevolgen hebben.

Heeft u vragen over de nieuwe regels? Of wilt u graag op de hoogte gehouden worden van nieuwe ontwikkelingen? Neem dan contact op met Mirjam den Haan.

Meer over AML

[1] Wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme in verband met het verbod op contante betalingen voor goederen vanaf 3.000 euro en het uitbreiden van de mogelijkheden voor informatie-uitwisseling ten behoeve van de poortwachtersfunctie (Wet plan van aanpak witwassen) | Tweede Kamer der Staten-Generaal

[2] Zie ook de uitvoeringstoets van de Belastingdienst: uitvoeringstoets-belastingdienst-verbod-contante-betalingen-tot-3000.pdf (overheid.nl)